نماي نزديک : کتاب «دريا خانم»، داستاني آشنا در حوزه ادبيات دفاع مقدس دارد؛ خاطرات زني که همسر خود را در جنگ از دست مي‌دهد و به تنهايي بار مسئوليت اداره خانواده را به دوش مي‌کشد. از ميان کتاب‌هايي که به خاطره‌نگاري در مورد دفاع مقدس پرداخته‌اند، آن‌هايي که به زندگي و احوالات زنان مي‌پردازند، ‌ خصوصياتي منحصر به فرد دارند. توجه ويژه به جزئيات زندگي، ذکر روابط بين شخصيت‌ها و نقش هر يک از آن‌ها در پيشبرد روايت و توجه به مسائل احساسي و عاطفي از جمله مشخصه‌هاي اين نوع کتاب‌ها در حوزه ادبيات دفاع مقدس هستند. به علاوه، اين کتاب‌ها به بررسي زواياي مختلف زندگي و فرهنگ عامه مردم در زمان وقوع داستان مي‌پردازند و از اين رو منابعي معتبر براي شناخت فرهنگ و سبک زندگي مردم شهرهاي مختلف ايران هستند.آذر علامه هم در ابتداي اين کتاب، ‌از بازي‌هاي کودکانه، مجالس نذري و بهانه‌هاي کوچک براي خوشبختي‌ طبقه پايين اجتماع مي‌گويد؛ خانواده‌هايي که بيش از هر چيز به مذهب، اخلاق و تربيت صحيح فرزندان خود بها مي‌دهند. در اين بخش از کتاب، او با مطرح کردن دردسرهاي ناشي از رعايت حجاب در مدرسه، گوشه‌اي از مشکلات خانواده‌هاي مذهبي در دوران حکومت رژيم پهلوي را به تصوير مي‌کشد. کتاب اشاراتي هم به فعاليت‌هاي انقلابي مردم بوشهر و نقش آن‌ها در قيام مردمي عليه رژيم پهلوي دارد. پس از حمله نيرو‌هاي عراقي به ايران و رسيدن شعله‌هاي جنگ به بندر بوشهر، ‌رضا جليلوند، همسر آذر علامه، همچون ديگر مردان بوشهر به جنگ مي‌رود و پس از مدت کوتاهي شهيد مي‌شود. خاطرات مربوط به چگونگي اطلاع آذر علامه از شهادت همسر خود و سفر به تهران و اروميه براي تحويل گرفتن پيکر رضا است که تصاويري غمناک و زلال را پيش روي خواننده به نمايش مي‌گذارند و در عين حال صبوري و پايداري آذر را نشان مي‌دهند. آذر علامه در کتاب خود از زني جوان سخن مي‌گويد که در ابتداي زندگي همسر خود را از دست مي‌دهد و برادر خود را در اسارت دشمن مي‌بيند، اما همچون تمام مادران اين سرزمين، با قامتي ايستاده به زندگي ادامه مي‌دهد و به تربيت کودک خود مشغول مي‌شود و با افتخار درباره دخترش که تنها يادگار همسر شهيدش است، مي‌گويد: «حالا رحيمه پزشک شده است». نماي دور: سيد قاسم ياحسيني: خيلي ها خاطره را زيرمجموعه ادبيات تلقي مي کنند و اين خطاي محرزي است.خاطره از آن جهت که روايت يک واقعه است زيرمجموعه تاريخ است، اما متني که توليد مي شود مي تواند ادبي باشد. براي نمونه، کتاب تاريخ بيهقي يک کتاب تاريخ است اما امروزه در دانشکده هاي ادبيات نيز به عنوان يک متن ادبي تدريس مي شود. سفرنامه ناصرخسرو در واقع روايت يک تاريخ است، يعني مشاهدات ايشان در طول سفر. اما امروزه به عنوان يک متن ادبي متعلق به قرن خودش مورد اعتنا است. بنابراين محتواي اثر وقتي روايت مي شود، متعلق به تاريخ است اما متني که نوشتار مي شود ادبيات است. خودنگاشت هم مه تواند به يک متن ادبي تبديل شود، اما در تاريخ شفاهي اين مجال پيدا نمي شود و به آرايه هاي ادبي ورود پيدا نمي کنيم، چرا که هما نطور يکه راوي صحبت مي کند، خاطر ه نويس بايد آن را ثبت و ضبط کند. هر چقدر که خاطره صبغه ادبي پيدا کند، کيفيت تاريخي آن کاهش پيدا مي کند. از کتاب :مردم ساکن خيابان ششم بهمن، به اين جوان «جمشيدو » مي گفتند. جمشيدو حمال بود و با زحمت زياد لقمه ناني به دست مي آورد. گاردي هاي سنگدل با گلوله جمشيدو را در يکي از کوچه هاي خيابان ششم بهمن به شهادت رساندند. جمشيدو اولين شهيد انقلاب اسلامي در بندر بوشهر بود. بعد از شهادت جمشيدو، مردم در تشييع جنازه او شعار دادند: «جمشيدو، مرگت مبارک ». دو سه روز پس از شهادت جمشيدو، وقتي به سر کارم مي رفتم، ديدم با رنگ فشاري سياه، چند جاي خيابان ششم بهمن نوشته اند: «خيابان جمشيدو » صفحه??