مجموعه اي که پيش روي شماست از سه بخش متفاوت اما مرتبط تشکيل شده است: گفتار نخست با عنوان "شب قدر" از مجموعه سخنراني هاي دکتر بهشتي در مرکز اسلامي هامبورگ (آلمان) استخراج شده است که در سال 1344 يعني اولين سال اقامت پنج سال و نيمه ايشان در آن ديار ايراد شده است. همان گونه که از شيوه بحث پيداست، روي سخن با مخاطباني است که با معلومات متفاوت کنار يکديگر قرار گرفته، در عين سليسي و رواني، بر استدلال ها و شواهد عيني استوار است؛ گفتار دوم با عنوان «روزهاي آخر زندگي حضرت علي(ع)» از مجموعه گفتارهاي ايراد شده پس از بازگشت ايشان از آلمان برگزيده شده است. نگاه تاريخي به رويدادهاي آخرين سالهاي زندگاني امام علي(ع)، استناد به شواهد متقن و تصحيح باورهاي غلط رايج در اذهان عامه، که شيوه هميشگي ايشان در گفته ها و نوشته ها بوده، اينجا نيز مشهود است؛ سومين بخش اين اثر، متن خطبه متقين از کتاب شريف نهج البلاغه است که توسط دکتر بهشتي ترجمه و از ميان دست نوشته هاي ايشان انتخاب شده است. در بخشي از کتاب که شهيد بهشتي درباره دعا سخن گفته است، ايشان ضمن پرداختن به ارزش دعا درباره استفاده نادرست از دعا نيز چنين هشدار مي دهد: بدون ترديد براي کساني که تربيتشان، اعتقادشان، عادتشان، راه دعا را به روي آنها در زندگي نبسته و پيوند قلبي ميان آنها و ميان کسي که به او دعا گويند، گسسته و بريده نشده، دعا يکي از پناهگاههاي عالي سعادت بخش در زندگي است. آنهايي که پناه دعا را از دست نداده اند نعمتي بزرگ دارند که بايد قدرش را بشناسند؛ ولي مبادا درباره اين پناهگاه بد فکر کنيم. دعا پناهگاه پرارزشي است براي مردمي که بفهمند دعا يعني چه و چه جور بايد دعا کرد و کجا دعا بايد کرد... دعا لغزشگاه خطرناکي اسث براي فرد و امتي که ميزان و حد دعا را نشناسد؛ کما اينکه امت ما در مورد دعا به چنين لغزشي دچار شده است. ... دعا به هيچ صورت براي آن نيست که دعاکننده ذره اي از کوشش و تلاش خودش براي رسيدن به آن مطلبي که درباره آن مطلب دعا مي کند خودداري کند. اگر دعاکننده اي دعا کرد و خودش حرکت نکرد، يا حرکت کرد ولي به اندازه کافي حرکت نکرد، انسان جاهل و ناداني است... اگر امتي، اجتماعي، که در لابلاي چرخهاي پيچيده زندگي اجتماعي گير افتاده و از هر سو فشار مي گيرد، دست به دعا بردارد و از خدا خلاص و نجات و رهايي خودش را از شرايط و مشکلات بخواهد، بسيار بجاست؛ بسيار خوب است؛ اما قبلاً بايد از اين امت پرسيد آيا همه راههاي عقلايي تلاش و کوشش براي نجات و اصلاح خودش را طي کرده يا نه. اگر قدمي در اين راه کوتاهي کرده پاشد و دعا کند، دعايي جاهلانه است و منتظر اجابت هم نباشند. در بخش پاياني کتاب نيز خطبه متقين نهج البلاغه به همراه شرح آن از شهيد بهشتي آمده است. امام علي عليه السلام در اين خطبه در پاسخ به پرسش يکي از اصحاب به نام همام که از ايشان خواسته است متقين را براي او توصيف فرمايد، مطالب بسيار باارزشي را بيان مي دارد که صفات زير بخشي از آن صفات يادشده است: ديدگان خود رااز آنچه خدا برايشان حرام کرده، فرو بسته و گوشهاي خود را برآگاهي هاي سودمند وقف نموده اند. روحيه آنها در هنگام سختيهاي مردآزماي همان گونه است که در هنگام آسايش و رفاه. اگر نبود ساعتي که براي مرگ آنها قبلاً مقرر شده است، روحشان از شوق ثواب و بيم عقاب خدا، حتي براي يک لحظه هم در تنشان نمي ماند. تنها آفريدگار در نظرشان بزرگ آمده، در نتيجه هر چه جز اوست در برابر ديدگانشان کوچک است. با بهشت چنان اند که گويا آن را ديده در نعمتهايش غنوده اند و با دوزخ چنان اند که گويا به عذابش گرفتار شده اند. دلهايشان دردمند است و مردم از آسيب آنان ايمن هستند. تن هايشان لاغر، نيازهايشان کم و ارواحشان پاک است.