اين کتاب از دو نوشتار و يک گفتار تشکيل شده است. دو نوشتار «طرح علمي مؤسسه تحقيقاتي مسائل اسلامي» پس از بازگشت از آلمان در سال ???? به رشته تحرير در آمده است و نمايانگر ايده‌هاي شهيد آيت‌الله دکتر بهشتي در زمينه تربيت محققان و مبلغان تراز نوين براي دو امر فهم و فهماندن اسلام به عنوان آئين زندگي انسان معاصر است. اين طرح را مي‌توان الگوي اجتماعي‌سازي «طرح کوششي تازه در راه شناخت تحقيقي اسلام» دانست که پيش از اين در مجموعه تک‌گفتارها منتشر شده است. به يک معنا، اين سه طرح در مجموع، نمايانگر انديشه‌ها و تجربيات شهيد بهشتي در جهت شکل‌گيري حرکتي سازمان‌يافته و دانش‌بنيان براي گسترش و رشد نوانديشي ديني است. وي که خود در دوره چندساله اداره مرکز اسلامي هامبورگ تجربه‌هاي عملي گرانقدري به دست آورده بود، اميد داشت دستاوردهاي آن سال‌ها و نيز تلاش‌هايي که پيش از آن به همت وي بنيان گذاشته شده بود، بتواند در قالب يک حرکت دسته‌جمعي منسجم‌تر و داراي برنامه‌ريزي‌هاي دقيق‌تر، راه را براي معرفي صحيح‌تر اسلام هموار کند. گزارش کار شهيد بهشتي در آلمان در گفتاري که در ?? خردادماه ???? در حسينيه ارشاد ايراد شد، نمونه عملي جالب توجهي از تجربه چنين ديدگاهي است که در بخش پاياني کتاب حاضر تقديم خوانندگان گرامي شده است.