تلقي رايج از مفهوم تاريخ در دوران جديد با آنچه سابقا از آن مراد مي‌شد تفاوت ماهوي دارد. به اين معنا که در گذشته تاريخ به مثابه رويداد (يعني گذشته به خودي خود) فهم مي‌شد در حالي‌که رويکرد جديد به تاريخ، رويدادي را تاريخ مي‌داند که از دريچه ذهن و باور مورخ گذشته باشد. صرف‌نظر از هرگونه بحث ارزشي در مورد اين دو رويکرد بايد گفت که نفس تحول در تاريخ‌نگاري جديد موجد آثار ارزنده متعددي در دو دهه گذشته شده است که کتاب «خاطرات شيخ مصطفي رهنما» نمونه شاخصي از آن است. مسعود کرميان جهت تدوين اين اثر طيّ سال‌هاي 78 و 1379 مصاحبه درازدامني (قريب به 50 ساعت) با رهنما انجام داده و در مقدمه موجزي که بر کتاب نگاشته يادآور شده که تنها بخشي از اين اطلاعات در کتاب فعلي مورد بهره‌برداري قرار گرفته است و نيم ديگر خاطرات رهنما در مجلّد مستقل ديگري در آينده به طبع مي‌رسد اما مجلد حاضر در سه فصل کلي تدوين شده است که فصل اول درحقيقت نوعي مدخل پژوهشي به قلم مولف است که حاوي شرحي روشنگر درباره جايگاه اجتماعي رهنما و نقش موثر وي در جريان مبارزات مردمي پيش از انقلاب است، کرميان در فصل دوم به تبيين خاطرات رهنما پرداخته که البته خود اين فصل حاوي بخش‌هاي جزئي‌تري نيز هست. اسناد رهنما در فصل سوم کتاب بررسي شده است که از حيث حجم تقريبا بيش از چهار پنجم کلّ کتاب را در بر مي‌گيرد.