موسيقي شعر کتابي است نوشته مجمدرضا شفيعي کدکني درباره موسيقي و وزن و قافيه هاي شعري.اصل اين کتاب در واقع پايان نامه ليسانس شفعي کدکني است که بعد از چندين سال غلط گيري و چاپ شده است. در مقدمه نويسنده بيان ميکند که تلاش کرده است تا حد امکان تصحيحي در مورد اين کتاب صورت نگيرد و به همان صورت که بوده است به چاپ سپرده شود.
در آغاز فصل اول اين کتاب آمده است: ممکن است فردا، يا همين امروز عصر، عقيده? ديگري داشته باشم ولي در اين لحظه با اطمينان خاطر مي توانم بگويم: شعر حادثه اي است که در زبان روي مي دهد و در حقيقت، گوينده? شعر، با شعر خود، عملي در زبان، انجام مي دهد که خواننده، ميان زبان شعري او، و زبان روزمرّه و عادي يا به قول ساختگرايان چک: زبان اتوماتيکي تمايزي احساس مي کند. اين تمايز مي تواند علل بسياري داشته باشد، عللي شناخته شده و عللي غيرقابل شناخت. اتفاقا شعر حقيقي، شعر ادبي، همان شعري است که علت تمايز آن از زبان مبتذل و معمول، در تمام ساحات، قابل تعليل و تحليل نيست.
کتاب موسيقي عر در چند فصل تنظيم شده است و دکتر شفيعي کدکني در هر فصل به مساله اي در باب وزن و قافيه و موسيقي و شعر ميپردازد براي نمونه در فصل دوم مولف به تعريف وزن و خصيصه ها و اصول آن ميپردازد و به پيوند ميان شعر و موسيقي از همين منظر ميپردازد و در فصل سوم سعي ميشود با آوردن نطريات بزرگان ادب در مورد قافيه و اختلاف نظرهاي آنان بپردازد.
با اينکه کتاب موسيقي شعر بعد از پانزده سال به چاپ سپرده شده است داراي ارزش بالايي است و اشاره به موضوعاتي ميکند که همواره در حوزه شعر از اهميت بالايي برخوردار است.
محمدرضا شفيعي کدکني در نوزدهم مهرماه ???? در کدکن ( نيشابور ) در خراسان[?]شفيعي کدکني سرودن شعر را از جواني به شيوه? قدمايي آغاز کرد و پس از چندي به سبک نو مشهور به نيما يوشيج روي آورد. با انتشار دفتر شعر در کوچه باغ هاي نشابور نام آور شد. آثار شفيعي را مي توان به سه گروه انتقادي و نظري و مجموعه اشعار خود وي تقسيم کرد. آثار انتقادي اين نويسنده، شامل تصحيح آثار کلاسيک فارسي و نگارش مقالاتي در حوزه نظريه ادبي مي شود، که بخشي از آن ها در زير آورده شده اند. در ميان آثار نظري شفيعي کدکني کتاب موسي...
قسمت هايي از کتاب موسيقي شعر:
در مورد قافيه و اهميت مقام آن در شعر، تاکنون چنان که بايد سخني به فارسي نگفته اند و اگر گفته اند براساس همان سنت پرستي و پيروي از عقايد و طرز کار پيشينيان بوده است. اگر به کتابهاي فارسي و عربي که در باره علم شعر و قافيه نوشته اند رجوع کنيم مي بينيم که درباره هنر اصلي قافيه کمترين توجهي نکرده اند. همواره قافيه را نسبت به شعر، همچون جزئي لا يتجزا پذيرفته و از آن گذشته اند و تنها در باره تأسيس و دخيل و ردف و قيد و مزيد و خروج و نايره بحث ها کرده اند، اما هرگز معلوم نداشته اند که قافيه در شعر چه اهميت و مقامي دارد و جاي به کار رفتن آن کجاست.
مسئله جايگزين شدن کلمات قافيه از نکاتي بوده است که ناقدان قديم عرب هم بسيار بدان توجه داشته اند . آنچه در اينجا بايد يادآور شويم اين است که قافيه به قول ماياکوفسکي چفت و بست شعر است و اين سخن او بسيار سخن دقيق و قابل ملاحظه اي است. قافيه طرح و پيکره صوري و صوتي شعر را به وجود مي آورد. اگر نا استوار باشند مايه ضعف سخن مي شود. در اين باره نيما يوشيج تعبير زيبائي در حرف هاي همسايه دارد جائي که مي گويد: شعر بي قافيه آدم بي استخوان است.
براي اينکه به مسئله تاثير قافيه در استحکام شعر ها توجه کنيم نظري به دو سه منظومه که در يک بحر و يک موضوع سروده شده اند . و مي توانيم اختلاف درجه استحکام آنها را جزء مسلميات عالم ادب به شمار آوريم لازم است. مثلا شاهنامه حکيم فردوسي وگرشاسب نام اسدي و شاهنامه نادري از محمد علي طوسي مشهور به فردوسي ثاني. بگذريم از اينکه نوع تلفيق و انتخاب کلمات تا چه حد در استحکام يا سستي اين منظومه ها موثر بوده است، اما با دقت در نوع قافيه هاي اين منظومه ها نيز مي توانيم به طور نسبي مسئله تأثير قافيه را در استحکام شعر بررسي کنيم.
ناگفته پيداست که قلمرو شعر وسيع تر از آنست که تا مرز قائيه ها تصور شود اين انديشه که قافيه را از ذاتيات شعر بشماريم - گرچه در ايران اندکي و در عرب بيشتر طرفداراني داشته است اما هميشه هوشياران و اهل نظر قافيه را بعنوان يک نيروي خارجي که به کمک شعر مي آيد مي شناخته اند و بر اثر تحولات و دگرگوني هايي که در افکار ناقدان و اهل شعر از چندين قرن پيش از اين راه يافته است موضوع قافيه و حدود رابطه آن با ماهيت شعر بسيار مورد نظر قرار گرفته است .
نويسنده | محمدرضا شفيعي كدكني |
زبان | فارسي |
تعداد صفحات | 728 |
نوبت چاپ | 20 |
نوع جلد | گالينگور |
قطع | رقعي |
ابعاد | 15.5 * 21.8 * 5 |
وزن | 968 |
سال چاپ | 1399 |
تاكنون نظري ثبت نشده است.