اين مجموعه شرح حاصل تحقيق وتتبع فراوان و گسترده دربسياري شروح معتبر و برجسته مثنوي و آثار ارزشمند تصوف و کلام و فسلفه و فقه و تفسير و ادب پارسي و عربي است و حاصل تلاش و مطالعه چهل ساله نويسنده مي باشد، او بارها مثنوي را از ابتدا تا انتهاي آن خوانده است تا آنچه كه مولوي در اين كتاب نهادينه كرده است دريابد و شرح و حواشي آن را بشناسد. كتابي كه هرچند در شرح كامل مثنوي كار را به اتمام نرسانده است و آن به دليل مفاهيم بسيار و عميق نهفته در اين شاهكار استف اما در مقايسه با ديگر هم رديفانش جايگاهي نيكو دارد و نقشي والا در شرح مطالب اين اثر ايفا مي كند. ازمزاياي ديگر آن مي توان از به دست دادن ماخذ داستان هاي مثنوي و تعريف فراخور شرح از اصول مهم و عمده تصوف و فلسفه و کلام و فقه و شرح لغات و تعبيرات و مصطلحات و حرکت گذاري برروي کلمات دشوار و نيز شرح اعلام آن ياد کرد .اشتمال اين کتاب بر بسياري فوايد علوم علقي و نقلي و ادبي راهنماي بس سودمندي است در کار مطالعات و پژوهش هاي بعدي خواننده علاقمند به تصوف و عرفان اسلامي و ادب فارسي در اين مجموعه مرحوم استاد فروزانفر دفتر اول را تا جزو سوم شرح کرده اند... ...تهذيب نفس و تصفيه ي باطن و زدودن خلقتهاي زشت نزد عده اي از حكما و عموم صوفيه شرط حصول معرفت است بدان سبب كه علم و معرفت را از جنس اشراق مي دانند و بدين مناسبت ضمير و درون آدمي را به آينه مانند مي كنند از آن جهت كه صور علمي در آن منعكس مي شود و آينه تا پاك و صافي نباشد صورت را چنانكه بايد نشان نمي دهد و اين معني را مولانا در قصه چينيان و روميان بيان كرده است.