چهار زبانه / مصور رنگي/ چاپ نفيس ترجمه به انگليسي : جوهنا کرينر ؛ ترجمه به آلماني: آژانس ترجمه ؛ ترجمه به فرانسه: دني - آرمان کانال در ديدار با ميراث هنر اسلام با دو عامل که آنرا بسيار خاص جلوه مي دهند رويارو مي شويم : نخست ، ابعاد عظيم پهنه هايي که آن را در بر مي گيرند ، از اسپانيا تا آسياي مرکزي و چين دور ، و البته گسترش تا آفريقاي سياه را نبايد از ياد برد و ديگر استمرار چنين پديده اي در طي چهارده سده تاريخي. آيا ممکن است که پديده اي چنين پيچيده و چند وجهي را به عنوان موضوعي منفرد و ساده تلقي کرد؟ تصاوير صفحه هاي پيش رو پاسخي به اين پرسش اند. در چهارچوب تنوع عظيم شکل ها و مصالح ساختاري ، برخي ويژگي ها تغييرناپذيرند. براي مثال ؛ توجهي که به بعضي گونه هاي ساختماني مانند مسجد (در دو نقش مذهبي و غير مذهبي آن) ، مدرسه (نهادهاي تعليمي قرآني) و انواع اصلي معماري شهري همانند حمام ها ، بازارها (سوق) ، و کاروانسراها ابراز گرديده. چنين بناهايي چهره شهر اسلامي را رقم مي زنند و آنرا يکسره در هر طول و عرض جغرافيايي متمايز و آشنا مي سازند. اسلام ميان هنر همگاني و به طور قطع انتزاعي و هنر فردي تفاوت بارزي مي گذارد. در هنر فردي ، هنر تجسمي با قدرتي گاه دور انتظار از جايگاهي معتبر برخوردار مي شود. هرچند در قرآن هيچ گاه به شکل صريح در باب هنر سخني به ميان نمي آيد ، قوانين و ضوابط مذهبي به يکتاپرستي در ايمان و خلاقيت لاينقطع خداوند مربوط است که در تزئينات تکرار شونده بي آغاز و انجام ديده مي شود. بي ترديد خوشنويسي شاخص ترين هنرهاست که با شکل هاي گرافيکي بي شمارش تاثير بصري عظيمي دارد. سفالگري با شکل هاي خارق العاده و طيف حيرت انگيز رنگ ها ، فلزکاري با مواد گرانبهاي منقش و ذوق بي همتا در ظريف کاري ها ، منسوجات تلطيف شده با ابريشم که کم و بيش هنري جداگانه را شکل مي بخشند و فرش هايي که فقط نمايانگر هنر اسلامي نيستند همگي به روشني گواه تفاوت و تنوعي بي کران اند و بينش فرهنگي - هنري غني را پديد مي آورند که هيچگاه يکنواخت نيست.